FIKIH - Mesbuk

Sayı 3

MESBUK  (İmama birinci rekatta yetişemeyen kimse)

Mesbuk cemaatle namaz kılarken imama birinci rekatta yetiemeyen kiiye denir. Bir kiinin bir rekatı kaҫırması demek o rekatın rükusuna yetiememi olması demektir. Ӧrneğin birinci rekatin rükusuna yetişemeyen birinci rekata yetiememi, ikinci rekatın rükusuna yetiemeyen ikinci rekata yetiememi olur.

Mesbuk hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:

Mesbuk sabah namazının ikinci rekatına yetiirse; imamla birlikte son oturua gider, et-Tehiyyat okur ve bekler. İmam sağa selam verdikten sonra sola selama başladığında ayağa kalkar.  Subhaneke duasını, fatihayı ve  bir zamm-ı sureyi okuyarak, rüku, secde ve son oturula namazını tamamlar.

Mesbuk dӧrt rekatlı bir namazın ikinci rekatında imama yetiirse;  imamla birlikte namazın son oturuṣuna gelince et-Tehiyyat okur ve  bekler. İmam sağa selam verdikten sonra sola selama başladığında ayağa kalkar. Subhaneke, fatiha, zamm-ı sure okuyup rüku, secde ve son oturula namazını tamamlar.

Mesbuk dӧrt rekatlı bir namazın üҫüncü rekatında imama yetiirse; imamla birlikte namazın son oturuṣuna gelince et-Tehiyyat okur ve  bekler. İmam sağa selam verdikten sonra sola selama başladığında ayağa kalkar.  Subhaneke, fatiha, zamm-ı sure okuyup rüku ve secdesini yaptıktan sonra tekrar ayağa kalkar. Fatiha ve zamm-ı sure okuduktan sonra rüku, secde ve son oturula namazını tamamlar.

Mesbuk dӧrt rekatlı bir namazın dӧrdüncü rekatında imama yetiirse; imamla birlikte namazın son oturuṣuna gelince et-Tehiyyat okur ve  bekler. İmam sağa selam verdikten sonra sola selama başladığında ayağa kalkar. Subhaneke, fatiha, zamm-ı sure okuyup ruku ve secdesini yaptiktan sonra birinci oturuuna oturur. Et-Tehiyyat okuduktan sonra ayaga kalkar. Fatiha, zamm-ı sure okuyup rüku ve secdesini yaptıktan sonra oturmaksızın ayağa kalkar. Bu sefer sadece Fatiha suresini okur ve rüku, secde ve son oturula namazını tamamlar.

Mesbuk dӧrt rekatlı bir namazın dӧrdüncü rekatında da imama yetiememise; yani dӧrdüncü rekatın rükusundan sonra namaza dahil olmuṣsa, son oturuṣta et-Tehiyyat okur ve bekler. İmam sağa selam verdikten sonra sola selama başladığında ayağa kalkar ve dӧrt rekatı tek basına kılıyormuṣ gibi kılar.

Mesbuk, son oturuşta teşehhüd miktarı oturduktan sonra, aşağıdaki durumlarda imamın selâm vermesini beklemeksizin ayağa kalkabilir:

a) Mesbûkun, ayağındaki mestinin, mesih süresinin sona ermesinden korkması,

b) Özür sahibi olan mesbukun, namaz vaktinin çıkmasından korkması,

c) Cuma namazında, ikindi namazı vaktinin girmesinden korkması,

d) Bayram namazlarında, öğle vaktinin girmesinden veya sabah namazında güneşin doğmasından korkması,

e) Abdestinin bozulacağına kanaat getirirse, artık ne imamın selâmını ve ne de yanılma secdesini yapmasını beklemez,

f) Mesbuk, imamın selâmını beklerse, önünden insanların geçeceği kanaatine varırsa yine teşehhüdden sonra kalkabılir.

Bir sebep ve özür olmadığı halde teşehhüdden sonra kalkarsa, namaz geçerli olur. Fakat bu tahrimen mekruhtur. Teşehhüd miktarı oturmadan kalkarsa, caiz olmaz. Mesbuk, imamın selâmından önce, namazını tamamlasa ve selâmda imama uysa, mümkün ve caizdir (el-Fetâvâl-Hindiyye, I, 91)

Mesbukun kazâ edeceği rekâtlarda başkasına uyması, başkasının da bu durumda mesbuka tabi olması caiz değildir. Mesbuk bu hususta tek başına namaz kılan sayılmaz. Fakat bir mesbuk, ne kadar rekât kazâ edeceğini unutup da kendisiyle beraber mesbuk bulunan bir şahsın ne kadar kazâ edeceğini mücerred olarak göz önüne alsa bununla namazının sıhhatine bir noksanlık gelmez.

Mesbuk, imam daha selâm vermeden tahiyyâtı okuyup bitirmiş olsa bir görüşe göre şahâdet kelimesini tekrar eder, bir görüşe göre de susar. Bu hususta sahîh olan, mesbukun tahiyyâtı yavaş yavaş okumasıdır. Birinci oturuşta imamdan önce teşehhüdü bitirmiş olan bir muktedi (imama uyan kişi) de susar, teşehhüdde bulunmaz.



Vera Muhabbet Dergisi Logo